Sách Self-help có thể nói là dòng sách gây tranh cãi rất nhiều trong khoảng thời gian vừa qua. Là một quản trị viên của Cộng đồng Mê Đọc Sách, Tôi đã duyệt rất nhiều những ý kiến tranh cãi về vấn đề này.
Tôi nhận ra rằng các ý kiến rất tích cực và mang tính xây dựng nhưng bên cạnh đó cũng có nhiều ý kiến tiêu cực. Và tất nhiên là người đọc sách, Tôi cũng có nhiều băn khoăn, trăn trở về dòng sách này.
Bài viết này, Tôi xin đưa ra một vài quan điểm về dòng sách Self-help dựa trên thực tế đã đọc để chúng ta có những thảo luận phù hợp.
Tôi Tìm Đến Sách Self-help Để Giải Quyết Một Vấn Đề Cá Nhân Nào Đó
Trong công việc và cuộc sống, Tôi thường nhận ra nhiều vấn đề mà rất khó để định nghĩa, giải thích được. Có thể nó liên quan tới tâm lý hoặc các vấn đề cá nhân hay những thói hư, tật xấu vô hình chỉ khi ngồi nghĩ vớ vẩn thì thấy hình như có gì đó sai sai với hành động đó.
Và con đường để Tôi trả lời những vấn đề đó thường bắt nguồn từ sách Self-help.
Tôi sẽ đưa ra một vài ví dụ và ứng dụng từ những cuốn sách Self-help nổi tiếng, gây không ít nhiều tranh cãi.
VD1: Đắc Nhân Tâm và Cách sử dụng từ ngữ – hoàn cảnh thể hiện ý kiến
Đắc Nhân Tâm là cuốn sách mà trên Cộng đồng Mê Đọc Sách đã có rất nhiều chủ đề gây tranh cãi. Người thích, người ghét có đủ cả.
Tôi cũng đọc và lợi ích của cuốn sách này đối với Tôi rất đơn giản:
- Giúp Tôi bình tĩnh hơn trong tranh luận và trò chuyện, tìm cách để giải thích vấn đề theo một hướng dễ nghe và dễ… đi vào lòng người hơn thay vì Nói thẳng ra sự thật hoặc nói “VỖ MẶT”.
- Giúp Tôi lựa chọn thời điểm phù hợp để đưa ra vấn đề. Đây là cả một quá trình vì đến giờ, Tôi vẫn phải học cách lựa chọn thời điểm phù hợp để nói ra vấn đề làm sao cho phù hợp nhất. Đặc biệt là trong việc ứng xử với những người trong gia đình. Hay đơn giản hơn là đứng giữa mối quan hệ giữa Mẹ – Vợ.
VD2: Ngay Bây Giờ Hoặc Không Bao Giờ và Cách đo lường hiệu quả công việc
Cuốn sách này đến giờ Tôi vẫn chưa đọc xong và Tôi vẫn chỉ dừng lại ở Chương sách nói về công thức S.M.A.R.T. Nói thật là Tôi cũng không nhớ nớ nằm ở chương mấy, 1 hay 2.
Bài học mà Tôi rút ra được để cải thiện hiệu suất công việc cũng như việc rèn luyện cá nhân đó là:
- “ĐO LƯỜNG”. Đo Lường ở đây có thiên hướng “ĐINH LƯỢNG” chứ không phải Định Tính. Tôi áp dụng rất nhiều vào công việc vì Tôi là người làm việc cá nhân, nói trắng ra thì giờ vẫn đang thất nghiệp, chả ai thèm thuê và Tôi phải làm việc ở nhà. Thế nên Tôi phải biết mình đã làm được gì, làm được bao nhiêu và có tiến triển về Doanh thu, lợi nhuận hay không.
- Động lực – Làm ngay: Tiêu đề của cuốn sách rất thú vị và Tôi luôn nhắc nhở mình điều đó. Tôi nhận ra rằng Tôi nghĩ nhiều quá, chính vì vậy Nghĩ tới công việc và… LÀM NGAY giúp Tôi làm trống được đầu óc, ngủ ngon hơn. Nếu nghĩ tới một ý tưởng nào đó, Tôi chọn cách viết nó ra và bắt tay vào thực hiện. Rất hiệu quả!
VD3: Sức Mạnh Của Thói Quen và Câu chuyện về Phần thưởng nhỏ (Reward)
Sức Mạnh Của Thói Quen đặt ra một vấn đề rất thú vị và cho nhiều ví dụ hay. Tôi đã ứng dụng cái Quy luật từ cuốn sách vào trong Công việc và rèn luyện rất hiệu quả.
Trong Công việc, Tôi ứng dụng nó cho chính Website cá nhân tại https://www.tohaitrieu.net với chương trình Tcoins:
Tôi nhận thấy Website của Tôi có rất nhiều truy cập nhưng rất ít thành viên đăng ký và tương tác thông qua việc Comment. Tôi đã ứng dụng chính nội dung cuốn sách và có được kết quả vượt kỳ vọng.
Đây là vòng lặp Gợi Ý – Hành Động – Phần Thưởng mà Tôi thiết lập với các độc giả của Tôi:

Tôi Setup 1 gói đọc bài Begin trị giá khoảng $10. Sau đó kích hoạt việc xây dựng vòng lặp thói quen để kích thích họ đăng ký tài khoản, đăng nhập và thảo luận.
- Ham muốn: Đọc bài miễn phí.
- Gợi ý: Đăng nhập, Bình luận
- Hành Động: Đăng nhập, Bình luận
- Phần thưởng: Tcoins
Thành viên có thể sử dụng Tcoins để đổi thành gói đọc bài mà không phải bỏ một đồng tiền nào.
Kết quả là từ việc không có một thảo luận nào, giờ đây mỗi khi đăng bài mới, Tôi nhận được từ 10 – 100 bình luận:

Trên đây là ba ví dụ tích cực mà tôi sử dụng sách Self-help để “TỰ GIÚP TÔI” giải quyết các vấn đề cá nhân – công việc mà không cần đến bất kỳ chuyên gia nào.
Sách Self-help Trước tiên Help Tác Giả
Từ ba ví dụ trên, Tôi nhận ra rằng những gì mà tác giả viết ra trong cuốn sách thực tế là Help chính Self trong cuộc sống hàng ngày và trong công việc.
Họ nhận thấy có tác dụng và họ muốn lưu giữ lại ý tưởng cũng như có thể kiếm lợi nhuận từ nó.
Chúng ta phải nhớ nguyên lý cơ bản của mọi sản phẩm được làm ra cho tới thời điểm hiện tại: GIẢI QUYẾT MỘT VẤN ĐỀ NÀO ĐÓ.
Và Sách Self-help được viết ra cũng không nằm ngoài mục đích đó. Tôi thấy sách đã Help Tôi giải quyết được vấn đề nào đó, và như vậy nó có ích.
Tác giả nhận thấy những gì họ dự định viết ra đã giúp được họ và họ tin rằng các kiến thức đó có thể giúp ai đó trên thế giới giải quyết được vấn đề tương tự -> Họ có thể kiếm tiền từ việc GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ NÀO ĐÓ – CHO AI ĐÓ.
Sách Self-help – Sách Làm Giàu
Đôi khi hai dòng sách này cũng bị lẫn lộn. Đặc điểm chung có thể nói là hai dòng sách này hướng tới vấn đề Self. Hướng rất nhiều tới vấn đề cá nhân, cải thiện những khuyết điểm của cá nhân và từ đó trở nên Giàu có theo một nghĩa nào đó chứ không nhất thiết phải là giàu có về tiền bạc.
Như ví dụ phía trên các bạn có thể thấy Tôi trở nên giàu comment vì… số Comment của độc giả trên Blog hiện đã lên tới khoảng 10.000 comment. Quá giàu hehe.
Sách Kỹ Năng và Sách Làm Giàu chủ yếu giúp các bạn về yếu tố tinh thần, chứ gần như không có cuốn sách nào chỉ cho bạn CÁCH KIẾM TIỀN để làm giàu.
Như vậy chúng ta có thể kết luận sách Self-help và Sách làm giàu giúp chúng ta giàu về kỹ năng – về tinh thần, không giàu về tiền.
Các cuốn sách đại đa số trong sách Self-help và Làm Giàu chia sẻ những bí quyết để trở nên giàu có một thứ gì đó, trước khi giàu có về tiền. Và tuyệt đối, không chi sẻ bí quyết giúp bạn giàu có về tiền bạc một cách trực tiếp.
Kỳ Vọng Ban Đầu Có Thể Gây Suy Nghĩ Sai Lệch Về Sách Self-help?
Kỳ Vọng Ban Đầu khi cầm bất cứ cuốn sách nào có thể sẽ là nguyên nhân mấu chốt dẫn đến sự sụp đổ kỳ vọng dẫn tới việc kỳ thị dòng sách Self-help.
Như đề cập ở phía trên, Tôi thường tìm đến sách Self-help để giải quyết một vấn đề nào đó. Và không phải cuốn sách Self-help nào cũng sẽ giúp Tôi giải quyết được vấn đề mà Tôi đang tìm kiếm.
Ở thời gian đầu tiên, Tôi cũng rất… MÁU ĐỌC SÁCH và luôn mong nó giải quyết những vấn đề mà mình gặp phải. Và Tôi cũng bao lần đổ vỡ những mong muốn, kỳ vọng đó sau khi đọc xong một cuốn sách.
Có những thời điểm, Tôi cũng tỏ ra nghi ngờ và kỳ thị nó. Cuối cùng, Tôi nhận ra nó đến từ Kỳ vọng… Chưa được trong sáng của Tôi so với Nội dung thực chất của cuốn sách.
Để giảm thiểu khả năng và nguy cơ ĐỔ VỠ KỲ VỌNG, Tôi phải tìm giải pháp khác đó là hỏi những người đọc nhiều. Họ sẽ cho tôi biết ngay Tôi đang gặp vấn đề gì và cuốn sách nào có thể giúp tôi giải thích được những vấn đề mà Tôi đang gặp phải.
Lời Kết
Như vậy, Tôi xác định rằng mỗi cuốn sách Self-help thường Help chính Self một vấn đề nào đó và tìm cách giảm bớt kỳ vọng để không Kỳ thị và có suy nghĩ sai lệch về dòng sách này.
Tôi cũng cho rằng Tôi, hoặc bạn hoặc bất kỳ ai đều có thể viết sách Self-help về bất kỳ vấn đề nào mà chúng ta nhận ra sau đó tìm cách giải quyết được.
Mục đích của mọi cuốn sách được viết ra, tác giả luôn muốn là nó hữu ích chứ không ai muốn nó gây hại cả.
Lựa chọn sách đọc là ở chính chúng ta và thảo luận phù hợp cũng là lựa chọn của chúng ta!
Chúc các bạn tìm kiếm được niềm vui khi đọc sách!